Asperger Sendromu sosyal iletişim bozukluğu, basmakalıp davranışlar ve dar ilgi alanları ile karakterize olup, yaygın gelişimsel bozukluklar başlığı altında sınıflandırılmaktadır. Klasik çocukluk otizminden, dil gelişiminde ve bilişsel yetilerde gerilik olmamasıyla ayrılır. Genellikle çocukluk çağında tanı konulmakla birlikte, Asperger Sendromu’nun fark edilme yaşı otizme göre daha geç olabilmektedir. Bu durumun nedenlerinden biri de Asperger Sendromlu hastalarda eştanılı psikiyatrik bozuklukların sık görülmesidir.
Otizmden farklı olarak zamanında konuşmaya başlar. Normal veya üstün zekaya sahip olup ilgi alanı sınırlı olan insanlarla iyi iletişim kurarlar. Amaçsızca birtakım nesneleri toplayabilirler, öz bakım sorunları yoktur. Erişkinlikte kurallara sıkıca bağlı, soğuk ve mesafeli insanlar olarak tanınırlar. Bu bireylerin sosyal hayatında, genelde bir tane çok yakın arkadaşları vardır ve bu kişinin de sıklıkla dar, kısıtlı ilgi alanı vardır. Duygusal hayatlarında ise hep akılcıdırlar. Jest, mimik ve vücut dilini kullanmada sorun yaşarlar. Bu sendromda genetik ilişki sıklıkla baba ve oğul arasında kurulur. Otizm ve Asperger Sendromu birbirine dönüşebilir bir nitelik taşır.
Asperger Sendromu’nun klinik özellikleri şöyle sıralanabilir:
Normal dil gelişimi, normal zekâ ve hatta bazen üstün zekâya sahip olma, beceriksizlik, bilgiççe, ders veriyormuş gibi konuşma tarzı, antisosyal şiddet içeren davranışlar görülmektedir. Görülme sıklığı 1000’de 1’dir. Erkeklerde 2-4 kat daha fazladır. Tanı genelde 5 yaş civarında konabilir. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ve depresyonla eş zamanlı görülür. Özellikle dede ve babalardan ailevi geçiş görülür.
Asperger bozukluğu belirtileri
Göz temasının az olması, hiç olmaması veya kalitesiz olması
İleişimin sözel ve sözsüz mesajlarını değerlendirmede güçlük
Arkadaş edinme veya arkadaşlık sürdürmede güçlük
Bağlam dışı konuşma
Sınırlı ilgi alanı, aynı konuda bitmeyen merak
Tekdüze ve monoton konuşma, tekrarlayan hareketler
Topluluğun ortak duygusunu hissetmede güçlük buna bağlı davranış problemleri
Ergenlik çağında sıkça karşılaşılan depresyon
Kapalı uçlu bilimsel konulara (matematik, fizik vb) eğilim
Bazı nesnelere aşırı düşkünlük
.Asperger bozukluğu karakteristik özellikleri
Genellikle sevdikleri konular hakkında aşırı konuşurlar. Tek taraflı sohbetler yaygındır. İçsel düşünceler çoğunlukla sözlü ifade edilir.
Motor gelişimleri gecikmiştir. Çocuğunuz çatal bıçak kullanmayı, bisiklete binmeyi veya top yakalamayı öğrenmede gecikmiş olabilir. Yürüyüşü garip olabilir. El yazısı çoğunlukla kötüdür.
Yüksek duyarlılığa sahiptir ve yüksek ses ve ışık,yoğun tat veya dokulara karşı hassastır.
Diğerlerinin konuşmalarının anlamını değiştiren konuşma tonundaki değişiklikleri, vurguları fark edememe. Yani çocuğunuz bir şakayı anlamayabilir veya alaycı bir yorumu kelime anlamıyla algılayabilir. Ve konuşması tek düze olabilir ve vurgu veya tonlamadan yoksun olduğu için anlaşılmayabilir.
Bisiklet sürmek gibi koordinasyon gerektiren becerilerde zorluk yaşarlar.
Hayal gücü eksikliği vardır. Soyut düşünmede zorlanırlar.
Sözcüklerin mecazi anlamlarını anlamakta güçlük çekerler.
Yüz ifadeleri gibi sözel olmayan işaretleri anlamakta güçlük çeker.
Asperger bozukluğunun otizmden farkı nedir?
Asperger sendromu olan çocuklar bebeklik döneminde sağlıklı gelişirler. Otistik çocuklarda belirtiler daha erken oluşur ve çevreleriyle iletişimleri yoktur. Otizmli çocuklarda konuşma gecikmesi varken aspergerli çocuklarda konuşma gecikmesi yoktur. Fakat aspergerli çocuklar hareketlerini kontrol etmekte zorluk çekerler, sakarlık belirgindir.Fiziksel görünümleri normal ama jest ve mimiklerde tuhaflık vardır. Asperger sendromu yaş ilerledikçe belirginleşir. Çünkü sosyal iletişimde ciddi sorunlar ortaya çıkar. Fakat eğitimlerini tamamlayabilir, derslerinde başarılıda olabilirler.
Asperger bozukluğu tedavisi nasıl yapılır?
Asperger sendromunun belirili bir tedavisi yoktur. Fakat terapiler fonksiyonların gelişmesine yönelik olabilir ve istenmeyen davranışlar azaltılabilir. Bunun içinde zayıf iletişim becerisine, tekrarlayan davranışlara, obsesif belirtilere uygun terapiler uygulanabilir. Bunun için hastaların;
- Diğer insanlarla etkileşim kurabilmeleri için, sosyal beceri eğitimi
- Stresle başa çıkmayı kolaylaştıran, tekrarlayıcı rutinleri azaltan bilişsel davranış terapisi
- Anksiyete ve depresyon tedavisine yönelik ilaç kullanımı
- Motor koordinasyon ve algısal bütünlüğü sağlamak için fizik tedavi veya mesleki tedavi
- Sosyal iletişimi geliştiren müdahaleler ve konuşma terapileri uygulanması
- Evdeki davranışsal teknikler için ebeveynlerin eğitilerek desteklenmesi sağlanmalıdır.